dramalı rıza bey ne demek?

Dramalı Rıza bey, (1890 - 12 Haziran 1920), Türk asker.

Hayatı

1890 yılında Yunanistan'ın Drama kentinde dünyaya geldi. Babası Rıfat Bey'dir. İdam edildinde, 12 Haziran 1920 (1336) tarihinde, 30 yaşında olduğu bilgisine göre, doğum tarihi 1890 (1306)'dır. Dramalı Rıza Beyin tütün ticareti ile meşgul olduğu gerekçeli idam kararında belirtilmektedir.¹ Balkan Savaşları sonrasında Drama-Serez bölgesinde yaşadığı ve bu bölgede komitacılık yaptı.² Bu dönemde mensubu olduğu “Türk Batı Trakya Komitesi” gizli teşkilatı üyesidir. Batı Trakya’daki bu faaliyetlerinden sonrasında Teşkîlât-ı Mahsûsa elemanlığı yaptı.³ Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Harbi’ne girmesi üzerine Teşkilât-ı Mahsusa, tarafından çeşitli görevler verilmiş, İtilâf Devletleri ile Mondros Mütarekesi’ni imzalanması sonrasında memleketine dönmüştür. Paris Barış Konferansında alınan karar üzerine, Yunan İşgal kuvvetleri 15 Mayıs 1919 günü İzmir’i işgal etti. Yunanlarla mücadele üzere Batı Anadolu’da başlayan “Mîllî Mücadele Hareketi’nin” ilk öncülerindendi.⁴ Daha sonra da Salihli cephe kumandanı Çerkez Ethem Beyle birlikte “Salihli cephesinde” Kuva-yı Milliye’ye yönelik faaliyet ve hizmetlerine devam etti.⁵ Salihli Cephesi kumandanı Çerkez Ethem’in isyân bölgesine çağrılmasıyla, Anzavur Ahmet’in ilk isyanında takip ve tenkil görevi aldı.⁶ Miralay Kazım Bey, daha sonra Dramalı Rıza Bey ile müfrezesini Biga’ya, Köprülü Hamdi Bey'in emrine gönderdi. Böylece Dramalı Rıza Bey, Akbaş cephaneliğinin basılmasını sağlayan ana aktör olarak yer aldı.⁷ Akbaş cephaneliğinden kaçırılan silahlar " bir taarruz kuvveti teşkil ve teçhîz ettikten sonra, Soma ile Akhisar arasında büyük bir taarruz yaparak Yunanları İzmir’den çıkarma amacıyla" Yenice'ye getirildi. Anzavur Ahmet ve Gâvur İmam’ın kuvvetleri Yenice'yi kuşattığında Dramalı Rıza bey, yanındakilerle cephaneleri savunmuş, daha fazla ellerinde tutamayacağını anlayınca da cephaneleri ateşe verip çıkan kargaşadan yararlanarak kaçmışlardır.

Yenice baskını sebebiyle Damad Ferid Paşa'yı suçlayan Dramalı Rıza bey, kimi kaynaklarda Miralay Kazım bey tarafından cezalandırılmış, telâfi amacıyla Damat Ferit Paşa'ya suikast düzenlemeyi teklif etmiştir;⁸⁹ kimi kaynaklada intikam almak amacıyla Damad Ferid Paşa'ya suikast düzenlemeye karar vermiştir.¹⁰ Çerkez Ethem kendi hatıratında Dramalı Rıza bey'i Damat Ferit Paşa'yı suikast ile kendisinin görevlendirdiğini söylemiştir.¹¹ Bursa valiliği görevini yürütmekte olan Hacim Muhittin Bey Çerkez Ethem'i yalanlamış Dramalı Rızayı bu göreve kendisinin gönderdiğini söylemiştir.¹² İstanbul'a geçen Dramalı Rıza bey ihbar edilmiş, yargılaması sonucunda Akbaş Cephaneliği Baskını sebebiyle¹³ 12 Haziran 1920 yılında İstanbul'da idam edildi.

Ölümü

26 Ocak 1920 yılında Akbaş Cephaneliği Baskını'nda Kuvayı Milliye tarafında yer aldı.

Refiki Mehmet Ali Bey ile birlikte Ferit paşaya suikast düzenleme kararı aldı. İstanbul'a gidince bu karardan döndü. Kendisinin öncesinde Kuvayı milliye'ci olduğu ve Akbaş Cephaneliği Baskını sebebiyle, 12 Haziran 1920 de istanbul da Ferit Paşa emri ile idam edildi.

Ayrıca Bakınız

• Akbaş Cephaneliği Baskını
• Damat Ferit Suikasti

Notlar

Kaynakça

Orijinal kaynak: dramalı rıza bey. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. Başbakanlık Osmanlı Arşivi (BAO), Dosya Usulü İradeler Tasnifi (DUİT), Nr.79/5- 117. ↩

2. ERTÜRK, Hüsamettin, Millî Mücadele Senelerinde Teşkilât-ı Mahsusa, Daktilo Metin (Yay. Haz. Tevfik Apay), s.283, Genelkurmay ATAŞE Kütüphanesi, Ankara 1985. ↩

3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩

Kategoriler